بعد از توسعه همه جانبه بازارهای مالی و حضور گسترده عموم مردم در بازارهای مالی مثل بورس، نیاز به مشاورانی بود تا راهنمایی‌های لازم را برای سرمایه‌گذاری‌های درست در اختیار معامله‌گران قرار دهند. در واقع معامله‌گران کم‌تجربه و فاقد تخصص و سواد مالی و سرمایه گذاری، برای سرمایه‌گذاری‌های کم ریسک و صحیح نیاز به مشاورانی برای سرمایه گذاری داشتند.
در گذشته تمامی امورات مربوط به بازارهای مالی مثل بورس، با مراجعه حضوری و تماس تلفنی سرمایه گذاران در تالار های بورس و شعب کارگزاری‌ها انجام می‌شد، در نتیجه معاملات از سرعت بالایی برخوردار نبودند، اما پیشرفت‌های همه جانبه در بازارهای مالی و پدید آمدن امکاناتی مثل معاملات آنلاین، فعالیت‌های بازار بورس را دچار تغییر و تحول اساسی نمود. با آنلاین شدن معاملات، مشاوره‌های سرمایه گذاری آنلاین نیز پدید آمدند و همین مورد موجب به وجود آمدن مشاوران مالی و سرمایه گذاری در فضای مجازی شد.
یکی از عمده خدمات این مشاوران مالی، پیشنهادات خرید و فروش دارایی های مختلف است که با عنوان سیگنال بورسی نامیده می شود. ارائه دهندگان سیگنالهای بورسی بر این باورند که بهترین فرصت های معاملاتی را به مشتریان خود عرضه می‌کنند. آیا خرید سیگنال در بازار بورس درست است؟ آیا می توان به این سیگنال ها اعتماد نمود و به فعالیت در بورس پرداخت. همگی سوال هایی هستند که در این مقاله به مطالعه آن خواهیم پرداخت.
سیگنال بورس چیست؟
پیشنهادات معاملاتی در بازار بورس، توصیه به خرید یا فروش یک نماد در زمان و قیمت مناسب سیگنال بورسی نامیده می شود. به عبارت ساده‌تر تحلیل‌های یک تحلیلگر بازار بورس، جهت خرید یا فروش سهام را سیگنال بورسی می‌گویند. زمان که شخصی پیشنهاد خرید یا فروش سهمی را می دهد و به ما می گوید که سهمی برای خرید مناسب است یا زمان فروش سهمی رسیده است، در واقع به ما سیگنال خرید و فروش داده است.
همانطور که قبلا نیز اشاره نمودیم، سیگنال‌ها با تحلیل‌های مختلفی همراه هستند، این تحلیل ها می‌توانند توسط، انسان یا نمودارهای تکنیکال انجام شوند. این تحلیل ها بر اساس الگوریتم های ریاضی مبتنی بر عملکرد بازار و در بیشتر مواقع در ترکیب با سایر عوامل تاثیر گذار بر شرایط بازار مثل شاخص های اقتصادی صادر می شوند.
به عبارت دیگر معمولا تحلیل تکنیکال یکی از اصلی ترین مولفه‌ها جهت صدور سیگنال خرید و فروش است. در کنار این مولفه اصلی تحلیل فاندامنتال (بنیادی)، تحلیل کمی و شرایط اقتصادی بازار به عنوان سایر مولفه های صدور سیگنال خرید و فروش در نظر گرفته می‌شوند. در این بین اقدامات احساسی و حتی سیگنال‌هایی از سایر سیستم ها نیز می‌توانند در یک سیگنال بورسی تاثیر‌گذار باشند.
اعتبار سیگنال های بورسی
امروزه با توسعه بازارهای بورسی و ورود عموم مردم به این بازارها و از همه مهم‌تر کم تجربگی معامله‌گران بازارهای بورسی، مشاوران زیادی در زمینه بورس شروع به فعالیت نموده اند تا راهنمایی های لازم را در اختیار معامله‌گران کم تجربه قرار دهند. امروزه پلتفرم های انتشار سیگنالهای معاملاتی بازار بورس، سیگنالهای بورسی را در قبال دریافت مبالغی در اختیار مشتریان خود قرار می دهند.
برخی از آنها نیز در قبال پیشنهادات سیگنال بورسی خود، مبالغ هنگفتی را دریافت می‌کنند. ارائه دهندگان سیگنالهای بورسی معتقدند، بهترین فرصت های معاملاتی بازار بورس را به مشتریان خود معرفی می‌کنند. این افراد که به صورت حقیقی و حقوقی در این حوزه فعالیت دارند، خود را معامله‌گران متخصص و باسابقه‌ای معرفی نموده اند که مدعی موفقیت در بازار بورس هستند.
بر اساس پژوهش های گسترده مالی انجام گرفته توسط بسیاری از معامله‌گران موفق در دوره‌های زمانی مختلف، اصولا در بازارهای مالی مثل بورس به جهت ماهیت پرنوسان این بازارها، امکان پیش بینی قطعی در آن وجود ندارد. متغیر‌های آماری فراوان، وجود تعداد بیشماری از معامله‌گران خرد و کلان و … پتانسیل نقدشوندگی و تحرک قیمتی بالایی را در بازار بورس به وجود آورده است.
همین موارد موجب عدم پیش بینی قطعی و زمان بندی بازار بورس شده است. در بازار بورس، حتی معامله گران بسیار موفق و معتبر نیز، هیچ گونه تضمینی برای موفقیت موقعیت های معاملاتی خود نمی‌توانند داشته باشند و تنها روی برآیند مثبت سرمایه گذاری در بلند مدت متمرکز هستند. در واقع در بازارهای بورسی عملکرد معاملاتی هیچ معامله گر و سرمایه گذاری عاری از خطا و اشتباه نیست. با این حال برخی از افراد که خود را متخصص و با سابقه در این بازار معرفی می‌کنند، اقدام به انتشار سیگنالهای تضمینی در سطح بازار مالی می‌کنند و از این طریق کسب درآمدهای کلان می‌کنند.
سیگنال‌دهی از چه زمانی مد شد؟
روزگاری سیگنال فروشی تنها در حد ارائه اطلاعات افراد با تجربه و قدیمی‌های بازار بورس به مبتدی‌های این بازار بود، بدون اینکه منفعتی برای افراد با تجربه داشته باشد. افراد تازه‌کار به دلیل اعتمادی که به این افراد داشتند سهام پیشنهادی از سوی این افراد را خریداری می‌کردند. اما امروزه سیگنال فروشی به تجارتی پرسود تبدیل شده است.
به طوری که امروزه در حدود بیش از 3 هزار کانال و گروه در فضای مجازی با این عنوان تشکیل شده که سیگنالهای خرید و فروش سهام را به‌صورت لحظه‌ای به سرمایه‌گذاران اعلام می‌کنند و با تبلیغات عجیب و غریب جیب افراد و معامله‌گران تازه کار را خالی کرده و در این بین سود های زیادی کسب می‌کنند.
با اهمیت یافتن اطلاعات، سیگنال دهی نیز مهم شد. به گفته بهروز شهدایی، تحلیلگر و فعال قدیمی بازار سرمایه: سیگنال فروشی در بازار بورس تقریبا از 20 سال پیش رواج یافت و تا به امروز افرادی هستند که به افراد تازه کار زمان و قیمت مناسب خرید و فروش سهام را در بازار بورس پیشنهاد می‌کنند.
سیگنال فروشان با تحلیلگران یکی نیستند. تحلیلگران با علم و دانشی که در اختیار دارند، سهام شرکت‌های مختلف را بررسی می‌کنند و میزان ارزش یک سهم را با دلایل منطقی بیان می‌کنند. اما سیگنال فروشان اینگونه نیستند. آنها به جهت کسب سود، پیشنهادات خرید و فروش سهم را ارائه می‌کنند.
شیوه کار سیگنال فروشان امروزی به این گونه است که با تبلیغات پر زرق و برق خود، و شوآف زندگی خود در اینستاگرام، نشان دادن ویدوئوی ماشین ها و زندگی لاکچری خود، ادعا می‌کنند سرمایه‌شان در مدت کمی رشد بسیار زیادی کرده است! بسیاری از این افراد سواد معاملاتی کمی دارند که در بازار منفی نمی‌توانند ادعایی داشته باشند. این در حالی است که در بازار صعودی همه افراد می‌توانند سود کنند. مهم این است که در میان مدت و بلند مدت بتوان سود کرد.
سیگنال فروشی از نگاه قانون
عده ای از کارشناسان به نقد و تحلیل علمی و آموزش بورس در فضای مجازی می پردازند. از نظر سازمان بورس هر اقدامی که در چهارچوب آموزش و جهت گسترش سواد مالی انجام شود، موجب تقدیر است. اما برخی از افراد با تخلف از مقررات و به قصد کسب منفعت و سود، مبادرت به اقداماتی می‌کنند که در قانون بازار اوراق بهادار تخلف، ناهنجاری و جرم به شمار می‌آید. یکی از این اقدامات مجرمانه، سیگنال فروشی است که نوعی مشاوره بدون مجوز به شمار می‌آید و جرم است.
بر اساس قوانین سازمان بورس و اوراق بهادار ایران، انتشار عمومی پیشنهادات خرید و فروش سهام و دارایی های بازارهای مالی، بدون داشتن مجوزهای لازم برای مشاوره سرمایه گذاری در بورس و اوراق بهادار جرم محسوب می شود و دارای پیگرد قانونی می باشد. تمامی فعالیت‌های مشاوره در زمینه سرمایه گذاری در حوزه بازار بورس، زیر نظر نهاد های نظارتی مثل نیروی انتظامی، پلیس امنیت اقتصادی و فتا، سازمان بورس و … می باشد. افراد حقیقی و حقوقی که به صورت غیر رسمی به فروش سیگنالهای تضمینی و سبد گدانی می پردازند، در صورت مشاهده، به صورت قانونی با آنها بر خورد خواهد شد.
مدیر روابط عمومی و امور بین الملل سازمان بورس در بخشی از خبرهای شبکه خبر در خصوص خرید و فروش سیگنال در کانال‌های فضای مجازی به غیر قانونی بودن سیگنال فروشی اشاره می‌کند. وی در ادامه تصریح کرد که : «به طور قطع سیگنال‌فروشی برای بورس غیر قانون است. طبق بند یک ماده 49 قانون بازار اوراق بهادار مصوب سال ۱۳۸۴ مجلس شورای اسلامی، هر شخصی که بدون رعایت مقررات و کسب مجوز، تحت هر عنوان به فعالیت‌هایی از قبیل کارگزاری، معامله گری یا بازارگردانی مبادرت ورزد یا خود را تحت هر یک از این عناوین معرفی کند، مرتکب فعل مجرمانه شده است. »
وی همچنین اشاره نمود: «برای تخلف سیگنال فرشی مجازات جزای نقدی و حبس تعزیری در نظر گرفته شده است.»
مدیر روابط عمومی و امور بین الملل سازمان بورس گفت: «گزارش تخلف افراد و گروهها از کانال های مختلفی به سازمان بورس می رسد. این تخلفات از طریق معاونت حقوقی سازمان ، اداره شکایت و سامانه دیده بان بازار پیگیری می‌شود. سازمان بورس با دریافت این اطلاعات و همچنین رصد بازار، به تخلفات رسیدگی می‌کند.»
به گفته معاون حقوقی سازمان بورس، برای کارهای غیر قانونی زیر تشکیل پرونده انجام می شود:
- افرادی که از طریق فضای مجازی اقدام به سیگنال فروشی می‌کنند.
- افرادی که به دستکاری قیمت مبادرت کرده اند
- افرادی که اطلاعات نهانی را در حوزه بورس افشا نموده اند.
- افرادی که با اطلاعات نهانی مبادرت به انجام معامله نموده اند.
- افرادی که مردم را به قصد کسب منفعت شخصی به خرید و فروش سهم اغوا نموده اند.
- افرادی که از طریق فضای مجازی برای کسب سود تبانی کنند. به عنوان مثال سهمی را به اصطلاح پروژه کنند و بدون هرگونه پشتوانه و تحلیل بنیادی بازار آن سهم را با تبانی داغ کنند و ظاهر گمراه‌کننده برای آن ارائه کنند.
سیگنال فروشان غیر‌مجاز
از عمده‌ترین دلایل ممنوعیت فعالیت مشاوره‌های سرمایه گذاری بدون مجوز سازمان بورس و سیگنال‌فروشان، جلوگیری از جهت بخشی به بازار توسط افراد و گروه‌هایی است که ، به منظور سفته بازی و نوسان گیری از سرمایه گذاران مبتدی وارد بازار بورس می‌شوند. سیگنال فروشان معمولا بابت پیشنهاد‌های به اصلاح تضمینی و دستکاری قیمت در نماد های کوچک، مبالغ سنگینی از افراد دریافت می‌کنند و سود های هنگفتی را از این راه کسب می‌کنند. همه این فعالیت ها، در کوتاه مدت، موجب نابودی سرمایه گذارانی می شود که تازه وارد بازار بورس شده اند! به عبارت ساده تر فعالیت بدون محدودیت سیگنال فروشان، ناامنی سرمایه‌گذاری را به دنبال دارد.
این مشاوران غیر مجاز با ارائه حجم بالایی از اطلاعات، اخبار و سیگنالهای معاملاتی در طول روز به جای راهنمایی معامله‌گران و سرمایه گذاران، موجب سردرگمی آنها می‌شوند.
در بسیاری از مواقع با بررسی سیگنالهای ارائه شده توسط این افراد متوجه می‌شویم که ، بسیاری از سیگنالهای ارائه شده توسط این افراد در واقع تنها بر اساس تحلیل های تکنیکالی ساده ای است که افراد می‌توانند در مدت زمان بسیار کوتاهی، آن را بیاموزند. افراد = که این مورد نیازیبه پرداخت هزینه ندارد چراکه در تمام پلتفرم های تحلیل به صورت پیش فرض تعبیه شده است.
بسیاری از این پلتفرم های مشاوره ای و سیگنال فروشان در تبلیغاتشان، خود را به عنوان مشاوران متخصص معرفی می‌کنند، و ادعای سوابق درخشان و بازدهی معاملاتی عالی دارند. با توجه به عدم ثبت سوابق و بازدهی معاملات این افراد و پلتفرم ها در سامانه‌های رسمی وعدم نظارت از سوی نهاد‌های ذیصلاح، مرجع مشخصی برای تایید اطلاعات ذکر شده در دسترس نمی‌باشد. از این رو نمی‌توان به این پلتفرم ها اعتماد نمود.
نحوه پیگیری حق و حقوق افراد متضرر شده توسط سیگنال فروشان
سهامدارانی که از طریق این افراد متضرر شده اند، می‌توانند ازسه طریق حق و حقوق خود را پیگیری نمایند:
- از طریق دادسرای جرائم رایانه‌ای: این افراد می‌توانند به دادسرای جرایم رایانه‌ای مراجعه نموده و از طریق تشکیل پرونده در این دادسرا موضوع را پیگیری نمایند.
- از طریق سامانه شکایت سازمان بورس: سهامداران متضرر شده می‌توانند از طریق سامانه شکایت سازمان بورس، شکایت خود را مطرح نمایند.
- از طریق سامانه دیده‌بان بازار سرمایه: همچنین این افراد می‌توانند از طریق سامانه دیده‌بان بازار سرمایه شکایات خود را مطرح نمایند.
جمع بندی
خرید سیگنال بورسی نمی تواند همیشه منجر به کسب سود شود. افرادی که اقدام به سیگنال فروشی می‌کنند کار غیر قانونی انجام می دهند. چون سیگنال‌فروشان دارای مجوز قانونی نیستند بنابراین سازمانی برای نظارت بر فعالیت این افراد وجود ندارد. از این رو احتمال کلاهبرداری و یا از دست دادن سرمایه برای افراد تازه کار وجود دارد.
فعالان بازار بورس به منظور دریافت خدمات مشاوره‌ای در راستای سرمایه‌گذاری درست، بایستی به نهاد‌های رسمی و قانونی که مجوزهای لازم را دارند مراجعه کنند. امروزه شرکت‌های مشاوره سرمایه گذاری و سبدگردانی متعددی در بازار بورس فعالیت می‌کنند. در صورتی که علاقه‌مند به خرید و فروش سهام در بورس هستید، سبد ها و پیشنهادات معاملاتی ارائه شده توسط این شرکت ها در بازه‌های زمانی متفاوت (روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه) گزینه مناسبی برایتان خواهد بود.
اگر جزو افرادی هستید که زمان کافی برای انجام امور معاملاتی ندارید می توانید از خدمات این شرکت ها که سبدهای سرمایه‌گذاری را به صورت اختصاصی و عمومی مدیریت می‌کنند، استفاده نمایید. در غیر این صورت می‌توانید به منظور آموزش تحلیل و معامله‌گری در بازار بورس، به آموزشگاه‌های مجاز تحت نظارت سازمان بورس مراجعه کنید تا مفاهیم بازاربورس و سرمایه به صورت جامع و اصولی به شما آموزش داده شود و با آگاهی کافی وارد بازار بورس شوید.
