ربات معاملاتی ، مزایایی دارد که فعالان بازارهای مالی و سرمایه را به استفاده از آنها ترغیب میکنند. رباتها میتوانند بدون خستگی و یا احساساتی شدن، بازار را رصد کنند. میتوانند هر روز و هر ساعت و هر لحظه، زمان مناسب برای باز و بسته کردن معاملات را شناسایی و نسبت به انجام آن، اقدام کنند.
در سراسر دنیا و در بازارهای مالی از ربات معاملاتی استفاده میشود. دلیل این امر مزایای فراوانی است که این رباتها دارند. اما گاهی همین مزایا موجب میشود که افراد پیشفرضهای ذهنی نادرستی در خصوص رباتهای تریدر داشته باشند و نتایج نامطلوبی بگیرند.
باور نادرست درباره ربات معاملاتی
با این حال، تصورات و باورهای نادرستی درباره رباتها وجود دارد که باعث میشود افراد، خروجی مدنظرشان را از رباتهایی که میخرند یا میسازند نگیرند. در این مقاله با ما همراه شوید تا ۵ مورد از این باورهای نادرست را برشماریم.
۱. ربات معاملاتی، هوشمند است
ربات معاملاتی ، یک تکه کد است که طبق شرایطی که برای آن تعریف شده، تصمیم به باز و بسته کردن معاملات میگیرد. ربات این تصمیمات را ممکن است بر اساس شرایط خیلی سادهای اتخاذ کند. مثلا اینکه نیم ساعت بعد از شروع معاملات در بازار، درصورت افزایش قیمت، خرید انجام دهد یا ۲ ساعت بعد از هر خرید، فارغ از کسب سود یا زیان معامله را ببندد. این ربات، هوشمند نیست! فقط در صورت برقراری یک شرط ساده، وارد یک موقعیت معاملاتی خرید میشود.
۲. ربات معاملاتی، سودآور است
سودآوری، یک خاصیت ذاتی رباتهای معاملاتی نیست! ربات معاملاتی میتواند سودآور یا زیانده باشد. سودآوری یک ربات معاملاتی، به شرایط و به عبارت دیگر، استراتژی معاملاتیای بستگی دارد که ربات بر اساس آن معامله میکند. اگر استراتژی معاملاتی، به شکل اصولی طراحی و تست نشده باشد، عملا هیچ اتکایی نمیتوان بر این ربات معاملاتی کرد. یک ربات معاملاتی، اگر بر استراتژی معاملاتی درستی بنا نشده باشد، میتواند به سرعت (و حتی زمانی که شما خواب هستید) حساب شما را صفر و یا به آن آسیب جدی وارد کند.
۳. ربات معاملاتی، عملکرد گذشته اش را ادامه میدهد
اولین کاری که باید در انتخاب یک ربات معاملاتی انجام داد، بررسی عملکرد گذشته آن است. بسیاری افراد، بعد از دیدن یک نمودار صعودی با سودخالص خوب، ربات معاملاتی را خریده و مستقیما از آن برای انجام معاملات روی حساب واقعی استفاده میکنند. واقعیت آن است که صرف سودآور بودن یک استراتژی در گذشته، نمیتواند معیار مناسبی برای نتیجهگیری در خصوص سودآور ماندن آن استراتژی در آینده باشد.
افزون بر این، نمودار سودآوری یک ربات معاملاتی ، نمیتواند همه حقایق را در خصوص مشکلات احتمالی آن ربات نشان دهد. در همین ارتباط میتوانید مقاله «نکات کلیدی پیش از خرید اکسپرت معاملاتی» را ببنید.
۴. ربات معاملاتی بهتر از انسان عمل میکند
این عبارت الزاما درست نیست. در موارد بسیاری، ربات معاملاتی میتواند بهتر از انسان عمل کند. محاسبات ریاضی یک ربات، جز در حالتی که اشتباه نوشته شده باشد، سریعتر و دقیقتر از محاسبات یک انسان است. ربات معاملاتی، برخلاف انسان، اسیر احساسات نمیشود. ربات معاملاتی، از بررسی تماموقت بازار، خسته نشده و تمرکزش را از دست نمیدهد. اینها درست هستند. اما همه این موارد، به این امر وابستهاند که برنامهنویسی ربات معاملاتی ، به درستی انجام شده باشد.
یک معاملهگر، اگر ببینید حسابش با روندی غیر عادی در حال میل کردن به سمت صفر است، احتمالا دست از معاملات کشیده و شروع به بررسی عملکرد خود میکند. اما اگر ربات، برای نظارت بر عملکرد خود، ساز و کاری نداشته باشد، تا صفر شدن حساب میتواند به اخذ موقعیتهای زیانده ادامه دهد. مثالهایی از این دست زیاد هستند. همانطور که بالاتر گفته شد، رباتها در اغلب موارد، هوشمند نیستند و درکی از کاری که میکنند ندارند.
مطالب پیشنهادی : آموزش بورس
۵. ربات معاملاتی، در همه بازارها کار میکند
این باور، ریشه در باور مشابه در خصوص سودآوری استراتژیهای معاملاتی در همه بازارها دارد. بسیاری افراد تصور میکنند یک ربات معاملاتی سودآور، در هر بازاری سودآوری خواهد داشت. واقعیت آن است که عملکرد یک ربات معاملاتی ، بستگی به استراتژی معاملاتیای دارد که بر طبق آن عمل میکند. هر استراتژی هم برای بازار و حتی قاب زمانی (تایمفریم) خاصی طراحی شدهاند. به ندرت میتوان استراتژی یا ربات معاملاتیای یافت که در بازارهای متعدد سودآوری مشابهی داشته باشند.
تا زمانی که ربات معاملاتی را به شیوهای مناسب و استاندارد در بازارهای مورد نظرتان محک نزدهاید، نباید تصور کنید که آن ربات، در بازار شما هم عملکرد خوبی خواهد داشت. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص تست استراتژی، مقاله «اهمیت مدلینگ دقیق در تست استراتژی معاملاتی» و «مبانی تست استراتژی در متاتریدر ۵» را ببینید.
مزایای ربات معاملاتی
مانند سایر امکانات و ابزارهایی که برای بازار بورس در نظر گرفته میشود، قطعا ربات معاملاتی هم در کنار تمام نقدها و مخالفتهایی که با آن همراه است مزایای فراوانی دارد. هیچگاه نمیتوان ابزار یا راهکاری را یافت که کاملا عاری از عیب و ایراد باشد. در این میان باید دید آیا مزایای یک شیوه بهتر است یا معایب آن. به همین دلیل بهتر است که مزایا و معایب را در دو کفهی ترازو قرار دهیم و ببینیم کدامیک سنگینی میکند.
به طور کلی یکی از دلایلی که افراد را به استفاده از ربات معاملاتی مجاب میکند، پرهیز از معاملات احساسی است. عاملی که بسیاری از معاملهگران با دخیل کردن آن در تصمیمهای خود موجب ضرر و زیان میشوند همین احساسات است. تصمیمهای هیجانی، یا از سر ترس و طمع بارها منجر به زیان معاملهگران شده است. امری که در رباتهای معاملهگر هرگز مشابه آن دیده نمیشود.
از سوی دیگر ربات معاملهگر به دلیل آنکه تنها موظف به انجام دستورهای صادرشده است، این قدرت را ندارد که خارج از محدودهی عملکردش اقداماتی انجام دهد. یعنی اگر ربات برای پیادهسازی یک استراتژی معین تعریف شده باشد، به وظیفهی خود عمل میکند و از آن تخطی نمیکند. این نیز یکی دیگر از مزایایی است که معاملهگران با در نظر گرفتن آن از این رباتها استفاده میکنند.
ربات معاملاتی این قابلیت را دارد که با انجام دقیق آنچه که از او خواسته شده است، وظیفهی خود را در کوتاهترین زمان ممکن انجام دهد. بارها در خصوص مسئلهی زمان صحبت کردهایم. مشخص است که افرادی که زمان کافی برای انجام معاملات خود ندارند میتوانند با بهرهگیری از یک ربات تریدر در اسرع وقت، استراتژیهای خود را پیاده کنند.
هر چند مزایای ربات معاملاتی بیشتر از این حرفهاست ولی با اینهمه، همین چند مورد نشان میدهد که دلیل استفادهی فراوان معاملهگران از این رباتها چیست.
معایب ربات معاملاتی چیست؟
حال که قرار است با دیدی منصفانه و به دور از تعصب دربارهی ربات معاملهگر حرف بزنیم بهتر است معایب آن را نیز بیان کنیم. همانطور که گفتیم این رباتها قادر هستند که استراتژیها را بدون عیب و نقص انجام دهند. اما اگر ایرادی در استراتژی وجود داشته باشد، ربات قادر به اصلاح آن نیست. پس همچنان وابستگی به انسان وجود دارد.
همچنین تنها نمیتوان با استفاده از ربات معاملاتی در بازار فعالیت کرد. محدودیتهایی که در استفاده از ابزار مرتبط با تحلیل تکنیکال وجود دارد، در برخی شرایط موجب ناکارآمدی رباتها میشود. مجددا پای هوش انسان و درک او به میان میآید. چرا که در برخی شرایط و بازارها، باید درک انسان وارد عمل شود تا بتوان نتیجه گرفت.
از سویی دیگر از آنجا که ربات تنها عملگر دستورات ثابت است و توانایی تشخیص ندارد، نمیتواند در لحظه تصمیمگیری کند و ممکن است همین امر منجر به ضررهای فراوانی شود. تمام این مسائل نهایتا به باورهای اشتباهی در خصوص ربات تریدر ختم میشود که گاه منجر به استفادههای نادرست معاملهگران از این ابزارها میشود.
جمعبندی
رباتهای معاملاتی (یا در اصطلاح متاتریدر، اکسپرت ادوایزر) مزایایی دارند که معاملهگران را ترغیب به استفاده از آنها میکنند. با این حال، باورهای نادرست باعث میشوند معاملهگران، نتیجهای خلاف چیزی که از رباتهای معاملاتی انتظار دارند کسب کنند. در این مقاله، چند مورد از مهمترین باورهای نادرست در خصوص این رباتها مطرح شد. امید آن میرود تا با افزایش آگاهی به خصوص در زمینه اطلاعات و باورهای غلط در این زمینه، بتوانید مسیر مناسبتری را برای خرید، ساخت و بهکارگیری رباتهای معاملاتی انتخاب کنید.
چند پرسش و پاسخ در مورد ربات معاملاتی
انواع ربات معاملاتی کداماند؟
رباتها یا به صورت اکسپرت هستند و یا اسکریپت. اگر قرار باشد که ربات یک استراتژی معاملاتی را به طور مستمر اجرا کند باید از انواع اکسپرت آن استفاده شود. اما گاهی تنها نیاز به انجام یک دستور موقت مانند سرخطی زدن داریم. در این مواقع از اسکریپت استفاده میشود. در کنار این مسئله رباتها میتوانند خودکار یا نیمهخودکار باشند. رباتهای خودکار ورود و خروج به یک سهم را به طور کاملا اتوماتیک و برنامهریزیشده انجام میدهد. اما در اکسپرتهای نیمهخودکار سرانجام این خود معاملهگر است که تصمیم نهایی را اتخاذ میکند.
وظیفهی اصلی ربات معاملاتی چیست؟
مهمترین وظیفهی ربات تریدر پیادهسازی و اجرای استراتژی معاملاتی است. ما به دلیل اینکه از صحت اجرای استراتژی خود مطمئن باشیم به استفاده از این رباتها روی میآوریم. بدیهی است که نمیتوان انتظار دیگری از این رباتها داشت. البته همانطور که گفتیم، برخی رباتها تنها وظیفهشان انجام یک قطعه اسکریپت خاص است؛ در حالیکه برخی دیگر از رباتها میتوانند فرصتهای ورود و خروج از یک سهام را به معاملهگر نشان دهند و به صورت سیگنال در اختیار او قرار دهند.
آیا میتوان بدون دانش برنامهنویسی از ربات معاملاتی استفاده کرد؟
بله. رباتهای معاملاتی آمادهای وجود دارند که برخی به صورت پولی و برخی دیگر به صورت رایگان قابل تهیه هستند. طبیعی است که نمیتوانید از یک ربات معاملاتی آماده که بر اساس استراتژیهای شخص طراح ساخته شده است نتایج چندان مطلوبی بگیرید. به همین دلیل نمیتوان به این رباتها به میزان زیادی اعتماد کرد. اگر قصد دارید از ربات در معاملات خود استفاده کنید، سعی کنید با کمک فردی که به کدنویسی مسلط است این کار را انجام دهید.
برای طراحی ربات معاملاتی به جز دانش کدنویسی دیگر به چه مواردی نیاز است؟
در جایجای این مطلب از استراتژی معاملاتی حرف زدیم. پس مشخص است که اهمیت تعیین یک استراتژی معاملاتی تا چه حد زیاد است. شما حتی اگر یک برنامهنویسی حرفهای و مجرب باشید، تا زمانی که از بازارهای مالی سر در نیاورید و در این خصوص چیزی ندانید، هرگز نمیتوانید یک ربات کارآمد طراحی کنید. ممکن است شرایطی برعکس این مورد نیز پیش بیاید. یعنی فرد با بازارهای مالی آشناست ولی دانش کدنویسی ندارد. در این حالت هم نمیتوان انتظار داشت که ربات، کارایی چندان بالایی داشته باشد.
آیا میتوان از هوش مصنوعی در ربات معاملاتی هم بهره برد؟
استفاده از هوش مصنوعی در بسترهای مالی و بازارهای مختلف در سراسر جهان امری است که بسیار موردتوجه قرار گرفته است. بر همین اساس، استفاده از هوش مصنوعی در ساخت و طراحی رباتهای معاملهگر موجب میشود که ریسک استفاده از این رباتها به کمترین میزان برسد. به این ترتیب با استفاده از الگوریتمهای پیشرفتهی هوش مصنوعی و استفاده از آن در طراحی رباتهای تریدر، میتوان به میزان زیادی به موفقیت رسید و از پیشرفت تکنولوژی به نفع خود استفاده کرد.
آیا استفاده از ربات معاملاتی بدون ریسک است؟
خیر. همانطور که معاملهگران هنگام انجام معاملات دستی گاهی متضرر میشوند، بهرهگیری از ربات معاملاتی در امر خرید و فروش و تریدینگ نیز ممکن است گاهی منجر به زیان شود. حتی اگر استراتژی معاملاتی خود را به درستی پیاده کرده باشید، نمیتوانید صد در صد مطمئن باشید که معاملهی شما سراسر سود است. سود و زیان دو وجه بازارهای مالی هستند و بازار بدون حضور یکی از این دو، معنایی ندارد. هیچ بازاری را نمیتوان یافت که بدون ریسک باشد.
