فعالیت معامله گران در بازارهای مالی و رقابت تنگاتنگ بین آن‌ها در سرتاسر جهان، مستلزم داشتن تجربه و اطلاعات بالا و از همه مهم‌تر سرعت و دقت بالا در تحلیل بازار و ورود و خروج به موقع به موقعیت‌های معاملاتی است. همه این عوامل، معامله گران بازارهای مالی را به سمت استفاده از انواع فناوری‌های روز، هوش مصنوعی، انواع ربات‌ها و سیستم‌های تحلیلی پیشرفته سوق داده است. از همین رو برای کسب سود و دوام در بازارهای مالی استفاده از ابزارهای تحلیلی و معاملاتی هوشمند امری ضروری به نظر می‌رسد. با تحلیل‌های دستی شانس موفقیت و رقابت با سایر رقبا به شدت کاهش می‌یابد.
در تحلیل‌های دستی و سنتی تنها می‌توان بر روی یک نوع نماد تحلیل انجام داد، به این ترتیب موقعیت‌های معاملاتی در سایر نمادها از دست می‌رود. همین امر موجب شده تا برای محاسبات سریع و دقیق، تحلیل داده‌های قیمتی نمادها و سهام به صورت موازی، انواع مختلفی از ابزارهای محاسباتی و تحلیلی با ویژگی‌های منحصربفرد ایجاد شود. ابزار های معاملاتی با استفاده از زبان‌های برنامه‌نویسی مختلف طراحی می شوند. از این رو با توجه به اهمیت زبان‌های برنامه‌نویسی در بازارهای مالی بر آن شدیم تا جهت آشنایی با زبان‌های برنامه‌نویسی که در بازارهای مالی کاربرد دارند (متاکیوال، پاین اسکریپت، پایتون و…) به معرفی چند مورد از زبان‌های برنامه‌نویسی کاربردی در بازارهای مالی بپردازیم.
زبان برنامه‌نویسی در بازارهای مالی
زبان برنامه نویسی زبانی رسمی است که جهت پیاده‌سازی الگوریتم‌ها استفاده می‌شود. زبان برنامه‌نویسی مجموعه‌ای از دستورالعمل هاست که محاسباتی را انجام می‌دهد و انواع خروجی‌ها را تولید می‌کند. برخی از زبان‌های برنامه‌نویسی در بازارهای مالی کاربرد دارند و برای انجام معاملات الگوریتمی استفاده می‌شوند.
با استفاده از زبان‌های برنامه‌نویسی استراتژی‌های معاملاتی مختلف به انواع اکسپرت‌ها و استراتژی‌های الگوریتمی تبدیل می‌شوند. برنامه نویسان بازارهای مالی بایستی با بازارهای مالی که قصد دارند برنامه خود را در آن مستقر کنند، آشنایی کافی داشته باشند. انواع مختلفی از زبان‌های برنامه‌نویسی در بازارهای مالی وجود دارد.
زبان برنامه نویسی MQL
MQL (MetaQuotes Language) زبان برنامه‌نویسی سطح بالا در بازارهای مالی مثل فارکس است که توسط شرکت MetaQuotes Software Corp توسعه داده می‌شود.
زبان MQL جهت طراحی و توسعه اکسپرت (ربات) های معاملاتی خودکار و اندیکاتورهای بازار مالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این زبان برنامه‌نویسی توسط نرم‌افزار MetaTrader مورد استفاده قرار می‌گیرد. هدف زبان MQL سهولت در تحلیل بازار و اتوماتیک کردن معاملات است.
برنامه نویسانی که به طراحی اسکریپت‌های MQL می‌پردازند، بایستی از برنامه‌نویسی شی گرا، سینتکس MQL و بازارهای مالی که قصد دارند اسکریپت‌ها را در آن‌ها مستقر کنند آشنایی داشته باشند.
تاریخچه MQL
اولین نسخه زبان برنامه‌نویسی MQL به عنوان زبان برنامه نویسی یکپارچه در سال ۲۰۰۱ در بستر مالی MetaQuotes منتشر شد. در سال ۲۰۰۲ پلتفرم MetaQuotes به روزرسانی شده و تحت عنوان پلتفرم MetaTrader و با زبان برنامه نویسی MQL II منتشر شد. در ۱ ژوئیه ۲۰۰۵ همراه پلتفرم MetaTrader4 (MT4)، زبان برنامه نویسی MQL4 منتشر شد، که امروزه به عنوان یک زبان برنامه‌نویسی شناخته شده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پلتفرم MetaTrader4 (MT4) و زبان برنامه نویسی MQL4 بسیار مورد توجه قرار گرفت و به سرعت به پلتفرمی تجاری و استاندارد در بازار معاملاتی فارکس مورد استفاده قرار گرفت. در سال ۲۰۱۰، پلتفرم MetaTrader5 (MT5) به همراه زبان برنامه نویسی MQL5 جهت برنامه ریزی و تسهیل تجارت ابزارهای دیگر مانند سهام، اوراق قرضه و کالاها منتشر شد. هرچند MetaTrader5 در بازار فارکس نیز کاربرد دارد، اما هنوز نتوانسته جایگزین MetaTrader4 به عنوان رهبر بازار شود.
زبان برنامه‌نویسی MQL5 شباهت زیادی به زبان برنامه‌نویسی ++C دارد.
کاربرد زبان MQL
- زبان MQL به معامله گران کمک می‌کند تا استراتژی معاملاتی خود را به یک ربات معامله گر بسپارند. به کمک زبان MQL معامله‌گر زمان زیادی از وقت خود را صرف تحلیل روند بازار نمی‌کند. ربات‌های نوشته شده توسط برنامه MQL زمان خرید و فروش مناسب را به معامله‌گر اطلاع داده و حتی گاهی خود معاملات را انجام می‌دهند.
- یکی دیگر از کاربردهای زبان برنامه‌نویسی MQL طراحی اندیکاتور و اسیلاتور‌ها است.
- زبان برنامه‌نویسی MQL و نرم‌افزار متاتریدر معامله گران را در بهینه‌سازی معاملات خود کمک می‌کنند.
زبان برنامه‌نویسی پاین اسکریپت (Pine Script)
پاین اسکریپت (Pine Script) زبان برنامه‌نویسی یا به عبارت دیگر اسکریپت‌نویسی اختصاصی سایت تریدینگ ویو است.
معامله گران حرفه‌ای برای انجام سریع کارها از اسکریپت‌ها استفاده می‌کنند. اسکریپت‌ها برنامه‌های اجرایی هستند که بعد از راه اندازی، تنها یکبار وظیفه کدنویسی شده خود را انجام داده و بعد از اسکریپت کامل از حالت لود روی نمودار خارج می‌شوند.
ویژگی‌های پاین اسکریپت
- یادگیری و استفاده از زبان برنامه‌نویسی پاین اسکریپت ساده و آسان است.
- پاین اسکریپت تحت وب بوده و در هر مکانی از بستر اینترنت می‌توان به کدهای آن دسترسی یافت.
- به نرم‌افزار خاصی نیاز ندارد.
- امکان دسترسی به داده‌ها و دیتابیس پلتفرم تریدینگ ویو وجود دارد.
- با استفاده از زبان برنامه‌نویسی پاین اسکریپت می‌توان اندیکاتورهای سفارشی با حق انتخاب‌های گسترده ساخت.
- می‌توان استراتژی‌های معاملاتی با قابلیت را بررسی و ارزیابی نمود.
- امکان اشتراک گذاری برنامه‌های نوشته شده توسط این زبان و نیز استفاده از برنامه‌های نوشته شده توسط دیگران وجود دارد.
زبان برنامه‌نویسی پایتون (python)
زبان برنامه‌نویسی پایتون یکی از زبان‌های برنامه ریزی معروف و محبوب در بین برنامه نویسان جهان است. پایتون به عنوان دومین زبان برنامه‌نویسی در جهان زبانی سطح بالا، چند منظوره و شی گراست که بر خلاف بسیاری از زبان‌های برنامه نویسی، می‌توان برای اهداف مختلفی از آن استفاده نمود. یکی از کاربردهای زبان برنامه‌نویسی پایتون استفاده از آن در بازارهای مالی مثل بازار ارزهای دیجیتال و بلاکچین است.
یکی از مهمترین ویژگی‌های زبان برنامه‌نویسی پایتون سادگی و راحتی آن است و همین ویژگی موجب شده تا این زبان بهترین گزینه برنامه‌نویسی برای افراد تازه‌کار باشد. به راحتی می‌توان این زبان را یاد گرفته و کدنویسی با آن را شروع نمود. پایتون زبان قدرتمندی است که هر شخصی می‌تواند کدهای آن را بخواند و با آن ارتباط برقرار کند. همچنین یک زبان برنامه‌نویسی مفسری است، به عبارت دیگر کدهای زبان پایتون خط به خط توسط مفسر ترجمه می‌شوند. وظیفه‌ی مفسر تبدیل کدها به زبان ماشین و اجرای آن‌ها است.
تاریخچه پایتون
در سال ۱۹۹۰ اولین نسخه زبان برنامه‌نویسی پایتون توسط فردی بنام Guido van Rossum در هلند معرفی شد. وی بر روی پروژه ABC که یک زبان برنامه‌نویسی دستوری و همه‌منظوره بود، کار می‌کرد. در تلاشی که وی برای رفع ضعف‌های برنامه ABC انجام می‌داد، برنامه پایتون را طراحی نمود. یک سال بعد از معرفی برنامه پایتون، در سال ۱۹۹۱، مفاهیمی چون Class، List، String، Lambda، map و Filter در زبان برنامه‌نویسی پایتون پشتیبانی شد. همه این موارد موجب شد تا برنامه‌نویسی تابعی (Functional Programing) در زبان پایتون به راحتی انجام شود.
در سال ۲۰۰۰ زبان برنامه‌نویسی پایتون ۲ معرفی شد و برنامه نویسان زیادی نیز از آن استقبال کردند. مهمترین ویژگی پایتون ۲ پشتیبانی از Unicode بود.
در سال ۲۰۰۸ زبان پایتون ۳ جهت رفع مشکلات رایج در نسخه قبلی معرفی شد و توانست روشهای قدیمی برنامه‌نویسی را از بین ببرد.
ویژگی‌های زبان برنامه‌نویسی پایتون
- پایتون زبان برنامه‌نویسی شی گرا و سطح بالاست که به زبان انگلیسی است، از این رو استفاده از آن بسیار راحت است.
- خواندن و کدنویسی ساده این زبان موجب شده تا کدنویس‌ها بتوانند از اطلاعات و کدهای برنامه‌نویس دیگری استفاده کنند و جهت توسعه نرم‌افزارها و یا ابزارهای معاملاتی مالی از این زبان استفاده کنند.
- پایتون زبانی open source است. یعنی برنامه نویسان می‌توانند برنامه‌های نوشته شده توسط سایر برنامه نویسان را کپی نموده و با تغییر در برخی از کدهای آن برنامه جدید را بنویسند. برنامه نویسان از طریق میانبرهای مختلف و با استفاده از کدهای نوشته شده قبلی سریعتر می‌توانند کدنویسی را انجام دهند و نیازی به نوشتن برنامه مورد نظر از اول نخواهد بود.
- پایتون زبانی تفسیرپذیر است. وجود مفسرها در برنامه پایتون موجب می‌شود تا کدهای نوشته شده توسط پایتون به برنامه‌های کاربردی تبدیل شوند.
- پایتون زبانی بدون garbage است. یعنی اگر کدی نوشته شود اما استفاده نشود، آن کد نوشته شده از روی حافظه پاک می‌شود تا کدها جای کمتری را در حافظه اشغال کنند.
زبان برنامه نویسی ++C
زبان ++C یکی از پر کاربردترین زبان‌های برنامه‌نویسی و چهارمین زبان برنامه‌نویسی در جهان است. زبان برنامه‌نویسی ++C دارای ویژگی زبان برنامه‌نویسی C و Simula67 (اولین زبان برنامه‌نویسی جهت گرا) است. این زبان مفهوم کلاس و اشیا را معرفی می‌کند. از آنجایی که این زبان تمامی ویژگی‌های زبان C را دارد، قبلا با عنوان «C with classes» شناخته می‌شده است. بعدها در سال ۱۹۸۳ به ++C تغییر نام داد. این زبان برنامه‌نویسی رایانه ای، چند منظوره، همگردان، شی گرا، چند رگه و سطح میانی و دارای قابلیت‌های سطح بالا و سطح پایین است. زبان برنامه‌نویسی ++C از برنامه‌سازی شیء بنیاد (object-based programming) نیز پشتیبانی می‌کند.
زبان ++C بعدها با اضافه نمودن کلاس‌ها، توابع مجازی، وراثت چندگانه، سربارگزاری عملگرها، پردازش استثناء و قالب توابع توسعه یافت.
زبان ++C یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی پر کاربردی است که در بازارهای مالی و حوزه بلاک چین نیز کاربرد دارد. به جهت محبوبیت بالای این زبان برنامه‌نویس پروژه‌های بلاک چین با استفاده از زبان ++C توسعه یافته اند. اولین بلاک چین به زبان برنامه‌نویسی ++C نوشته شد و پلتفرم‌های دیگری نیز با استفاده از این زبان توسعه یافتند.
جمع‌بندی
در بازارهای مالی مثل فارکس سرعت و دقت معامله گران در موفقیت آن‌ها بسیار اهمیت دارد. از این رو بسیار از معامله گران در معاملات خود از اسکریپت‌ها و اکسپرت‌ها برای سرعت بخشیدن به معاملات و تحلیل‌های خود استفاده می‌کنند. استراتژی‌های معاملاتی با استفاده از کد‌هایی به اکسپرت‌ها (ربات معامله گر) تبدیل می‌شوند. اکسپرت‌ها و ابزارهای معاملاتی توسط زبان‌های برنامه‌نویسی به کدها تبدیل می‌شوند. انواع مختلفی از زبان‌های برنامه‌نویسی وجود دارند که در بازارهای مالی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
برنامه‌نویسی ابزارهای معاملاتی توسط برنامه نویسان یا معامله گران آشنا به زبان‌های برنامه‌نویسی انجام می‌گیرد. معامله‌گرانی که به زبان‌های برنامه‌نویسی آشنایی ندارند از برنامه نویسان برای این کار یاری می‌گیرند. حتما توجه داشته باشید که برنامه‌نویس بایستی به بازارهای مالی که الگوریتم‌ها برای آن ساخته می‌شوند آشنایی داشته باشد.
