بیتکوین و اتریوم و ریزش آنها
بدون شک میتوان گفت بیتکوین و اتریوم در این سالها همواره پرچمدار اَرزهای دیجیتال بودهاند. اما با توجه به اتفاقات اخیر، آیا خطری جدی در کمین رمزاَرزها است؟ آیا واقعاً شاهد تنزل بیتکوین و ریزش اتریوم هستیم؟ در این مطلب همراه با هری دِنت (Harry Dent) به بررسی این موضوع میپردازیم.
در سالهای اخیر خیلی از چهرههای مشهور و حتی مردم عادی روی بیتکوین و بهطور کلی اَرزهای دیجیتال سرمایهگذاری کردهاند. اما در این شرایط، چطور میتوانند از خودشان در برابر تنزلهای احتمالی قیمت محافظت کنند؟
راز ثروتمند شدن
برای پاسخ به این سوال، میتوان به پرسشی که از آقای روتچایلد، ثروتمندترین مرد بین سالهای ۱۸۰۰ تا ۱۹۰۰ میلادی، پرسیده شد، اشاره کرد. روزی شخصی از او پرسید: راز ثروت شما چیست؟ روتچایلد در پاسخ گفت: «من همیشه جنگیدن را کمی زودتر از بقیه شروع میکنم». پاسخ او همین بود.
به عقیدهی آقای هری دِنت، حبابها، به بازار صعودی سرعت زیادی میبخشند. به عقیدهی ایشان اگر کسی هنوز عقیده دارد که این روند بهشدت صعودی از ماه مارس ۲۰۲۰، حباب نیست، و اگر کسی به شما گفت که حباب نیست، حتماً سیلی محکمی به او بزنید و بگویید: «حالت خوبه؟»
اگر کسی فکر میکند که حبابی در کار نیست، پس لطفاً به نمودار نگاه کنید. نمودار بهشدت صعودی و رو به بالا در کنار یک اقتصاد ضعیف! حبابها باعث رشد چشمگیر بازار میشوند. اما نزول بازار در این شرایط نسبت به حالت عادی بازارهای بولیش (Bull Markets)، حداقل ۲ برابر سریعتر خواهد بود.
احتمالاً بایستی منتظر بازارهای نزولی و خرس باشم! همیشه به یاد داشته باشید که ترس سریعتر از طمع حرکت میکند. در سالهای اخیر طمع بسیار وحشتناکی را شاهد بودهایم. با عذرخواهی از شما عزیزان—در این سالها تقریباً هر کسی که با خانوادۀ خودش قهر کرده، سراغ بازارهای مالی آمده است.
خرید، بسیار بیش از حد بوده است. به خصوص در بازار بیتکوین و رمزاَرزها. تقاضا برای رمزاَرزها بهشدت افزایش داشته است. به سهامهای مختلف نگاه کنید. چند برابر شدن بسیاری از سهمها را میتوان به وضوح دید. این موضوع حتی در صورت وجود ظرفیت بلندمدت، باز هم زیاد است.
بیتکوین و ریزش؛ آیندهی نگرانکننده
اکنون کمی بر بیتکوین و رمزاَرزها متمرکز شویم. نقل قول معروفی است که میگوید: «دو دسته از افراد قربانیان حتمی حبابها هستند؛ آنهایی که بهشدت شکاک هستند و آنهایی که بهشدت باور دارند!»
طبق نظر آقای هری دنت، اگر روزی بیتکوین ناگهان صفر شود، اصلاً جای تعجب نیست!
اما، نکتهای که وجود دارد این است که مردم بیتکوین را طلای دیجیتال و آیندهی پول خطاب میکنند. این خود نوعی شورش در برابر فدرال رزرو است. مردم تغییر میخواهند. آنها میخواهند سیستم مالی جدیدی جایگزین شود. اما چطور میشود بیتکوین در این آینده سهمی نداشته باشد؟
به نظر هری دنت، بیتکوین میتواند طلای دیجیتال آینده باشد. و مشکلی در این خصوص نیست؛ اما نه الان!
ارزش تمام طلای موجود در دنیا نزدیک ۱۰ تریلیون دلار است، اما تمام بیتکوین موجود در دست افراد حدوداً ۱ تریلیون دلار ارزش دارد.
بیتکوین در چشمانداز ۱۰ ساله از هماکنون، احتمالاً ارزشی برابر با ۱ میلیون دلار به ازای هر بیتکوین خواهد داشت. ابداً نباید در مورد بیتکوین و بلاکچین بدبین باشیم و دید منفی بگیریم. در واقع خیلی از افراد هوشمندانه با بیتکوین در حال مدیریت شرایط هستند. آنها بهخوبی مسائل مالیاتی را پشت سر میگذارند.
اینترنت؛ نسخۀ ۲
در واقع بیتکوین با عملکرد خوب خود، میتواند نسخۀ دوم اینترنت باشد. اما بیتکوین تازه در ابتدای راه است. بیایید آمازون را مثال بزنیم. آمازون امروزه یکی از ارزشمندترین سهمهای دنیاست. آمازون بیست سال قبل کار خود را آغاز کرد.
از آغاز کارش در سال ۱۹۹۸، ارزش سهام آن از ۴ دلار تا ۱۳۶ دلار بالا رفت. اما دچار اُفت شدیدی شد و تا ۶ دلار هم پایین آمد. اما اکنون قیمت هر سهم آن بیش از ۳۲۰۰ دلار است.
کمی فکر کنیم. درست همانند فرزندی که تازه متولد شده است. قرار است این فرزند آیندهی بسیار درخشانی داشته باشد. بیتکوین دقیقاً همین فرزند است. آیندهی بسیار خوبی پیش روی بیتکوین است، اما نباید آیندهی ۱۰ یا ۱۵ سال بعد را الان اجرا کنیم. خرید زیاد و بیش از حد ارزش دادن به بیتکوین، درست مانند این است که از یک نوزاد تازه متولد شده انتظار حل مسائل ریاضی را داشته باشیم.
این اتفاق برای آمازون افتاد. وقتی آمازون از ۱۳۶ دلار به ۶ دلار رسید، مردم شب و روز برای بالا رفتن آن دعا میکردند. اما این اتفاق نیفتاد. ولی آمازون بعد از سقوط تا ۶ دلار، راه خود را پیدا کرد و شد آمازون امروز. یک شرکت بسیار بزرگ با سهام بسیار ارزشمند که توانست تحولی بزرگ در سرتاسر دنیا ایجاد کند.
کریپتو هم همین است. کریپتو میتواند اینترنت شمارۀ ۲ باشد.
بیتکوین و ریزش؛ این ادعا واقعیت دارد؟
و اما بیتکوین. بیتکوین این ظرفیت را دارد که روزی به حدی از استاندارد برسد که بتواند طلای دیجیتال بازار رمزاَرزها لقب بگیرد و در واقع فراتر از حد دولتها شود. هیچکس دیگر نمیتواند ادعا کند که بیتکوین مال آنهاست. یا اینکه بیتکوین دست ما بوده و هست. بلکه بیتکوین تبدیل به طلای دیجیتال تمام دنیا خواهد شد.
بیتکوین وقتی به بالاترین حد ظرفیت خود برسد، قطعاً ارزش ۲۰ تریلیون دلاری را رد خواهد کرد. بیتکوین استاندارد جدید ما خواهد شد، البته اگر راه خود را با موفقیت طی کند. بیتکوین قدرتمند خواهد بود. اما برعکس این هم ممکن است؟ آیا ریزشی در انتظار بیتکوین است؟
اتریوم
اتریوم مثالی خوبی است. اتریوم در واقع بستر بسیار خوبی است برای رشد و شکوفایی اَپلیکیشنهای بلاکچین یا حتی کوینها. اما… هر دو—هم بیتکوین و هم اتریوم—قطعاً نزول خواهند کرد، زیرا ارزش آنها بیش از حد بالا رفته است. اما هر دو آینده را شکل میدهند.
اگر این سقوط قیمت که احتمالاً در اواخر سال ۲۰۲۲ یا حتی ۲۰۲۳ آن را داریم، اتفاق بیفتد، اولین چیزی که باید خرید، بیتکوین و رمزاَرزها هستند. درست مانند آمازون در سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۲ که قیمت آن در پایینترین حد قرار داشت.
در زمان نزول قیمت، باید چیزی را بخریم که در آینده زنده میماند.
آیا میدانید چقدر دیگر کوین داریم؟
طبق ادعاها، ۸۰۰۰ کوین دیگر باقی مانده است، اما بر اساس یک منبع قویتر، ۴۰۰۰ کوین عدد دقیقتری است.
اما درست همانند خیلی از شرکتها یا فناوریهای جدید، در ابتدا و پس از ظهور خیرهکننده، یک شکست سنگین را در کریپتو و رمزاَرزها خواهیم داشت. بیتکوین ریزش خواهد داشت. در واقع این شکست ضروری است تا دوباره همهچیز آرام آرام شکل بگیرد.
بعد از این شکست، شرکتهایی که زنده میمانند، احتمالاً بیتکوین، اتریوم، کوینبیس و چند مورد دیگر هستند.
پاسخ این سوال با خود شما است. اگر از قبل بدانید که قیمت سهام آمازون تا ۱۳۶ دلار صعود خواهد کرد و سپس تا ۶ دلار پایین خواهد آمد، ترجیح شما کدام است؟ خرید در قیمت ۱۳۶ دلار یا صبر کردن و خرید در ۶ دلار؟
در خصوص بیتکوین و رمزاَرزها هم مسئله همین است. اکنون وقت مناسبی برای خرید نیست. بهترین زمان برای خرید بعد از رکود و در پایینترین سطح است. زمانی که اَرزهای دیجیتال حباب بچگی خود را پشت سر گذاشته، و دورۀ بزرگسالی خود را آغاز کردهاند.
به عقیدهی هری دنت، بلاکچین همان اینترنت است، اما با ۱۰ تا ۲۰ سال تاخیر رونمایی شده است.
بلاکچین، اَرزهای دیجیتال، و به خصوص بیتکوین، انقلاب بزرگی در دنیا ایجاد کردهاند. اما اکنون و در آغاز راه، زمان مناسبی برای وارد شدن به این عرصه نیست.
بیتکوین و ریزش و زمان حال
با توجه به رشد بیتکوین در سالهای اخیر، و فرصتهای بسیاری خوب کسب سود، و همینطور با در نظر گرفتن اخبار مختلف، مانند بحثهای پیرامون رمزاَرزها، و اخبار مربوط به ایلان ماسک در روزهای اخیر، آیا فعالیت در بازار رمزاَرزها توصیه میشود؟ آیا میتوان از این بازار سودهای کوتاهمدت گرفت و سریع از بازار خارج شد؟ یا اینکه بیتکوین ریزش شدیدی را تجربه خواهد کرد؟
بیایید به این موضوع از زاویهای جدید نگاه کنیم. بعد از صحبتهای ایلان ماسک در برنامۀ تلویزیونیSNL ، و بیان مطلبی در مورد بیتکوین—چه درست، چه غلط—ارزش این اَرز دیجیتال تا ۳۰ درصد کاهش پیدا میکند. در واقع فقط به خاطر یک حرف این اتفاق میاُفتد.
این عجیب نیست؟ به عقیدهی آقای هری دنت، قطعاً این یکی از نشانههای حبابی بودن بازار کریپتو است. این میزان از تغییر قیمت ناگهانی، و اینکه آن بازار دیگر مثل سابق نیست، نشان میدهد که حبابی بزرگ در بازار داریم.
شاید ایلان ماسک در آن برنامهی تلویزیونی فقط قصد شوخی داشته است. اما میبینید که چه تغییر بزرگی در قیمت بیتکوین رخ داده است.
هری دنت، در ادامۀ صحبتهایش این موضوع را مطرح کرد که ایلان ماسک نباید خیلی آسان در مورد بیتکوین و رمزاَرزها اظهار نظر کند. نظر او میتواند بر بازار تاثیر بسیار زیادی داشته باشد. در واقع او با حرفهای خود باعث میشود بسیاری از مردم میلیونها دلار دارایی خود را از دست بدهند.
بیتکوین و بازار اَرزهای دیجیتال در ابتدای مسیر خود هستند. شاید برای سرمایهگذاری در این بازار خیلی زود باشد. افراد مشهور مانند ایلان ماسک نباید به مردم در مورد سرمایهگذاری در بیتکوین توصیه کنند. و مردم هم نباید در این مورد عجله داشته باشند.
هری دنت: «اجازه دهید بیتکوین و سایر اَرزهای دیجیتال دورۀ کودکی خود را پشت سر بگذارند. چالشها را ببینند، زمین بخورند و آنگاه الگوی خوبی از آیندۀ خود نشان خواهند داد. آن زمان باید اقدام به خرید کنید.»
بیتکوین و ریزش جدی است!
برای سرمایهگذاری، یا بهتر بگوییم در حال حاضر برای از دست دادن سرمایه نباید عجله کرد. بیتکوین تا ۶۵ هزار دلار بالا خواهد رفت. این موضوع مهم نیست. سپس شاهد سقوط بیتکوین تا ۴ هزار دلار خواهیم بود. غیرعادی نیست! قبلاً هم دیدهایم که بیتکوین بیش از ۸۰ درصد نزول داشته است.
اینبار هم بیتکوین حدوداً ۹۰ درصد نزول خواهد کرد. سپس، رشد بیتکوین شروع میشود. تا چند سال دیگر شاهد خواهیم بود که بیتکوین تا نیممیلیون دلار و حتی ۱ میلیون دلار بالا میرود. به عقیدهی آقای هری دِنت این اتفاق تا سال ۲۰۳۷ رخ میدهد. اما اکنون برای سرمایهگذاری در بیتکوین خیلی زود است.
در واقع شما نباید حتی سمت هیچ رمزاَرز بروید. نوسان در بازار کریپتو بسیار زیاد است. حتی اگر قیمت رمزاَرزها تا ۱۰۰ هزار دلار هم بالا برود—که دور از ذهن نیست—باز هم نباید این ریسک را مرتکب شد.
هری دنت بر این باور است که صرفنظر از قیمت بیتکوین در انتهای سال میلادی جاری، باید تمام بیتکوین خود را بفروشیم. دلیل او این است که در یک دورهی ۴ ساله، قیمت به نصف رسیده است. اما طی ۱۸ ماه، قیمت به بالاترین حد خود برگشته است.
اگر اقتصاد جهانی و بحثهای مربوط به آن را کنار بگذاریم، بیتکوین در انتهای سال جاری تا ۱۰۰ هزار دلار در ماههای نوامبر یا دسامبر بالا خواهد رفت. آنگاه نوبت فروش بیتکوین است. مردم به عقیدهی آقای هری دِنت نباید تمام سرمایهی خود را روی بیتکوین بگذارند.
شاید خیلی از اطرافیان یا دوستان شما در حال حاضر بهواسطهی بیتکوین یا دیگر اَرزهای دیجیتال ثروتمند شده باشند. اما باید دید در آینده چه اتفاقی رخ خواهد داد. شاید بیشتر از آنچه دارند را از دست بدهند!
بیتکوین و طلا
پرسش مهم بعدی این است که آیا بیتکوین بر ارزش طلا اثر منفی داشته است؟ و آیندهی طلا چگونه خواهد بود؟
در پاسخ به این پرسش، هری دنت معتقد است که بیتکوین تاثیر بدی بر طلا داشته و در واقع توانسته ارزش طلا را تا حدی کاهش دهد. طلا برخلاف انتظارها، روند کاهشی داشته است. در سال ۲۰۰۸، زمانی که بازار دچار ریزش شدیدی شد، طلا در چند ماه نخست، ارزش بالایی پیدا کرد. اما نکتهای که اینجا باید بیشتر به آن دقت کنیم، این است که بیتکوین ارتباط بیشتری با سهام دارد تا طلا.
در واقع بیتکوین در حباب بازار سهام بیشتر تاثیر داشته است. اگر شما به نمودارها نگاه کنید، شکها برطرف خواهند شد. طلا همواره خلاف جهت سهام حرکت کرده، اما بیتکوین همراه با بازار سهام بوده است.
نظر هری دنت این است که اگر بازار سهام دچار ریزش شود، طلا ارزش خود را حفظ خواهد کرد و حتی بالاتر میرود؛ البته نه بهخوبی سال ۲۰۰۸٫
بیتکوین قبلاً رفتار ریزشی شدیدتری نشان داده، اما وضعیت طلا مطلوب بوده است. طلا، در حال حاضر، ذخیرۀ بهتری نسبت به بیتکوین است. در ماههای اول میتوان روی ارزش آن حساب کرد. اما در نهایت طلا هم ریزش خواهد داشت، ولی نه بهشدت بیتکوین.
آیا بیتکوین جای طلا را میگیرد؟
در این خصوص قطعاً نمیتوان اکنون پاسخ قطعی داد. اجازه دهید موضوع را بهتر بررسی کنیم. وقتی در خصوص طلا میگوییم ۱۰ تریلیون دلار در روز، فقط ۳ تریلیون دلار از این مبلغ سرمایهگذاری است. مردم طلا را بهعنوان سرمایه نگه میدارند. ۷ تریلیون دلار دیگر در واقع به شکل گردنبند در گردن شماست، یا حلقهای است که در دست کردهاید. به خصوص مردم هند که به طلا علاقهی زیادی دارند.
بنابراین، طلا یک کالای حقیقی قابل لمس است. دو کشوری که بیشترین طلا را دارند و به طلا عشق میورزند، چین و هند هستند. چین هماکنون وضعیت بسیار خوبی دارد. اما هند در آینده قدرتمندتر از چین خواهد شد. از لحاظ جمعیت، و از لحاظ نیروی کار، هند بسیار غنی است. شاید در حال حاضر به پای چین نرسد، اما قطعاً هند شگفتی بعدی خواهد بود.
مردم این دو کشور عاشق طلا هستند و آن را نماد ثروت میدانند. پس، میتوانیم نتیجه بگیریم که طلا برای سرمایهگذاری بهتر از کالا یا سهام است. البته طلا بهشت نهایی ما نیست. اما در ریزش بعدی، طلا بهترین عملکرد را خواهد داشت.
طلا بخریم یا خیر؟
تا اینجای مطلب و با توجه به حرفهایی که زده شد، شاید عدهای قصد خرید طلا را داشته باشند. اما به نظر هری دنت، خرید طلا، بیتکوین، و سهام در حال حاضر کار اشتباهی است.
قیمت طلا پایین خواهد آمد. اما اگر میخواهید طلا بخرید، حداقل تنوع ایجاد کنید، و تمام پول خود را روی طلا سرمایهگذاری نکنید.
طبق نظر پروفسور نسیم طالب در این شرایط میتوان برای جلوگیری از کاهش ارزش پولی که داریم، اقدام به راهاندازی کسب و کار یا برای مثال، خرید زمین کنیم. در این صورت میتوانیم در شرایط بد، مانند ریزش بیتکوین یا سایر بازارها، ارزش داراییهای خودمان را حفظ کنیم و از صفر شدن در امان باشیم.
اوراق بهادار
یکی از مواردی که شاید از چشم شما پنهان باشد، اوراق بهادار یا همان Treasury Bond است. در سال ۲۰۰۸، بعد از ریزش یا همان کِرش بازار، اوراق بهادار چندان دچار مشکل نشدند. پس، میتوانیم با اطمینان نسبی بگوییم که این اوراق شاید بهتر از هر چیزی باشند.
بازار کالا؟
بازار کالا (Commodities)، یکی از مواردی است که شاید خیلیها بخواهند آن را امتحان کنند. عدهای بر این باور هستند که کالاها، بهنوعی مصرفی هستند، و منحصر به سرمایهداران نیستند. همین موضوع باعث میشود که کالاها تقریباً هیچوقت دچار مشکل نشوند. برای مثال، عدهای سراغ خرید نقره رفتهاند. با این دلیل که نقره نوسان بسیاری کمتری دارد و وضعیت آن خوب است.
اما به نظر میرسد مردم فراموش کردهاند. کالاها هنگام ریزش بازار، اولین گروهی هستند که بیارزش میشوند. نفت در عرض چند ماه از ۱۴۷ دلار به ۲۶ دلار رسید. نقره هم قبلاً ریزش داشته است. درست همانند طلا، نقره در ماههای اول بالا میرود، اما سپس ریزش خواهد داشت. و این بار در صورت ریزش، شاهد کفهای قیمتی جدید خواهیم بود.
اما طلا… درست است که در سال ۲۰۰۸ شاهد ریزش آن بودیم، اما باز هم طلا توانسته شرافت خود را حفظ کند. پس اگر بخواهیم از گروه Commodity یا کالاها یک چیز را برای سرمایهگذاری انتخاب کنیم، بهترین انتخاب طلاست.
مس، چوب، و پالادیوم
گروهی از افراد با نگاه کردن به نمودارهای مس، چوب، و پالادیوم، از خرید این کالاها حمایت میکنند. آنها معتقدند خرید این سه کالا قطعاً در آینده سود زیادی را نصیب سرمایهگذاران خواهد کرد. اما به یک دلیل این افراد اشتباه میکنند.
کافیست مسکن و ساخت و ساز ضعفی از خود نشان دهد. این سه کالا به سرعت اُفت قیمت خواهند داشت. سرعتی که هیچکس انتظارش را ندارد. از میان این سه مورد، ابداً سراغ چوب نروید. شاید بتوان دو مورد دیگر را پذیرفت!
این سه مورد بهنوعی به مسکن و ساخت و ساز وابسته هستند.
در سال ۲۰۰۶، بازار مسکن رشید بسیار خوبی داشت. سپس سهام در سال ۲۰۰۷ رشد کرد. اما همهی اینها در کرش سال ۲۰۰۸ بازار، ریزش وحشتناکی داشتند. اینبار نظم کمی متفاوت است. سهام، رشد خوبی داشته است. مسکن نیز رشد خوبی خواهد داشت. اما در ریزش بعدی همهی اینها با هم پایین خواهند آمد.
بازار سهام اینبار اندیکاتور راهنمای ما برای مسکن است. مردم خواهند دانست که قیمت مسکن حباب است و به تبع آن، چوب، پالادیوم، و مس ریزش خواهند داشت.
اگر روی مسکن سرمایهگذاری کردهاید، شاید باور نکنید، اما اگر بازار سهام شروع به ریزش کند، بهتر است هرچه زودتر اقدام به فروش کنید. شاید بازار مسکن کمی بیشتر از بازار سهام دوام بیاورد. اما در نهایت ریزش خواهد داشت.
نصیحت پایانی
مسئلهای که همیشه وجود دارد این است که بسیاری از افراد بر این باورند اگر بلندمدت سرمایهگذاری کنند، هیچگاه ضرر نخواهند کرد. آنها همیشه در بلندمدت دید خوشبینانه دارند. اینکه من اگر زمین بخرم، همیشه برندهام. من اگر سهام زیادی بخرم، همیشه برندهام. ضمانتی وجود ندارد که اوضاع همیشه اینطور باشد.
در واقع بهترین کار این است که همیشه برعکس هم فکر کنیم. به خصوص زمانی که بازارها به حد بالا یا حد پایین خود رسیدهاند. اینجا باید فکر کنیم. اینکه این وضع اگر حباب باشد، قرار است روزی بترکد.
نکته همینجا است. وقتی مردم ریزش شدیدی را در بازارها تجربه میکنند، تا یک دهه اقدام به سرمایهگذاری نمیکنند. آنها در لاک خود فرو میروند و این بهترین زمان برای خرید و آغاز سرمایهگذاری است.
احساسات
در تجارت، سرمایهگذاری و یا معامله در بازارهای مالی، هیچگاه درگیر احساسات و یا تبعیت از دیگران نشوید. عدهای همیشه به سایرین نگاه میکنند که آنها چه کاری انجام میدهند. برای مثال، اگر دوستان شما از راه خرید و فروش مسکن درآمد خوبی داشتهاند، این دلیل نمیشود که شما هم وارد این عرصه شوید.
آنها حتی به شما میگویند که در این بازار ضرری نیست و شما هیچوقت سرمایۀ خود را از دست نمیدهید. هرگاه این حرف را شنیدید، حتماً پا به فرار بگذارید. هیچوقت تحت تاثیر این حرفها قرار نگیرید.
یک استراتژی کوتاهمدت
گروهی از افراد در بازار رمزاَرزها، مدام در جستجوی اَرزهای دیجیتال نوظهور هستند. استراتژی آنها این است که این اَرزها را در زمان معرفی با قیمت پایین خریداری کنند. و به امید رشد این اَرزها، تا بالا رفتن قیمت، روی این اَرزها سرمایهگذاری کنند.
این روش، بهعنوان یک استراتژی خیلی کوتاهمدت خوب است. اما اگر هدف شما این است که با ظهور هر رمزاَرزی اقدام به خرید کنید، و امید داشته باشید که از این راه میلیونر میشوید، سخت اشتباه میکنید.
بازار کریپتو، و مهمتر از آن، فناوری بلاکچین، در آغاز راه هستند و همانطور که گفتیم، احتمال ریزش این بازارها در آینده بسیار زیاد است. اکنون فرصت مناسبی برای سرمایهگذاری در این حوزه نیست.
در بازارهای مالی، رشدهای خوب همیشه وجود دارند، اما گاهی اوقات رسیدن یک رمزاَرز از ۶ سنت به چند دلار، در عین خوشحالی و عالی بودن، فریبنده و نشاندهندهی حباب است. پس، هیچگاه یک کتاب را از روی ظاهر آن قضاوت نکنید.
